Waar is het paus Franciscus om te doen? Dat vraagt Mirjam Spruit zich af in een opiniebijdrage in Katholiek Nieuwsblad. Rondom de komende gezinssynode lijken er immers wel twee kampen binnen de katholieke Kerk. Waar is het paus Franciscus om te doen? Dat vraagt Mirjam Spruit zich af in een opiniebijdrage in Katholiek Nieuwsblad. Rondom de komende gezinssynode lijken er immers wel twee kampen binnen de katholieke Kerk.
Hieronder volgt de bijdrage van Mirjam Spruit in Katholiek Nieuwsblad (nr 28, 18 september 2015)
Waar is het de paus om te doen met de synode
De berichtgeving over de gezinssynode spreekt over twee kampen binnen de katholieke Kerk: voor of tegen communie voor hertrouwd gescheidenen en homohuwelijk in de Kerk. De groep die tegen is heeft zich de afgelopen tijd sterk geroerd middels boeken, oproepen en petities ook op internet. Gaat de eerste groep dan toch het onderspit delven op de synode?
Dat de seculiere media over twee kampen schrijven wekt geen verbazing op. Maar dat de katholieke media en veel katholieken dit ook doen, verbaast mij wel. Om niet in dit strijdgewoel ten onder te gaan is het naar mijn mening nodig om de volgende kernvraag aan de orde te stellen: wat beoogt paus Franciscus met deze synode over het gezin? Waarom heeft hij deze synode en ook die van oktober 2014 bij elkaar geroepen? Wat is het bredere kader van de synode?
Zorg om het heil van mensen
Ziet paus Franciscus dan niet de verwarring en strijd die beide synodes oproepen? Ik denk dat de paus dit zichzelf ook afgevraagd heeft en wellicht nog afvraagt, maar tegelijkertijd voelt dat hij deze weg moet gaan. Waarom? Omdat hij bezorgd is voor het heil van de mensen. Daar is het hem om te doen. “God wil dat alle mensen gered worden en tot kennis van de waarheid komen” (I Tim. 2, 4).
De kerkelijke leer over huwelijk en gezin is duidelijk, maar blijkbaar slaagt de Kerk er niet in de schoonheid van deze boodschap aan het brede publiek over te brengen. De meeste mensen denken nog altijd over de seksuele moraal van de Kerk in termen van “wat niet mag” en “waar de Kerk allemaal tegen is”. De paus vertrouwt erop dat de Kerk in oktober stappen verder komt: in het samenkomen van bisschoppen over de hele wereld, die samen over deze problematiek zullen spreken en zullen bidden, in het luisteren naar elkaar en de heilige Geest. En in het voortraject, waarin de Kerk zich nu wereldwijd roert.
Moeten we daar bang voor zijn? Nee, het is goed dat verschillende groepen uit verschillende landen spreken en hun visie en mening laten horen. Het is een teken dat de zaken die op de gezinssynode aan de orde komen hen ter harte gaan. Maar laten we ervoor waken om bisschoppen of groepen tegen elkaar uit te spelen of in complot theorieën te gaan denken.
Kerk als een moeder
De zorg van de paus en van de Kerk is er met name voor mensen die zich in situaties bevinden, die niet in overeenstemming zijn met wat de Kerk leert, waarbij de Kerk gelooft dat deze weg niet tot het geluk leidt dat God voor iedere mens voor ogen heeft. De zorg van de paus is: hoe kan de Kerk als een moeder de gescheiden persoon nabij zijn, die hertrouwd is voor de wet en wellicht een samengesteld gezin heeft? Hoe kan het evangelie ook aan deze kinderen worden doorgegeven? Of hoe kan de Kerk een vrouw nabij zijn, die samenleeft met een gescheiden man? Of iemand die worstelt met homoseksuele gevoelens? Of een katholiek meisje dat overweegt of ze gaat samenwonen met haar niet-gelovige vriend? Hoe kunnen deze mensen opgenomen zijn in onze geloofsgemeenschappen, ongeacht de keuzes die zij maken t.a.v. hun levensstaat of levenswandel?
Dat is een heel spannende uitdaging waar de Kerk – en dus u en ik – voor staan. Want het stelt ook ons de vraag naar onze levensstaat en -wandel: stralen wij de vreugde uit in onze levensstaat, ook als de keuzes daarin soms niet gemakkelijk zijn? Trekt dit mensen aan om katholiek, om christen te worden of juist niet en spoort het hen aan om wellicht hun keuzes bij te stellen? Uit een documentaire die ik onlangs zag over mensen die worstelen met homoseksuele gevoelens bleek dat zij juist naar de gay scene toegingen, omdat zij in hun eigen kerkgemeenschap veroordeeld werden. Zijn onze kerkgemeenschappen plaatsen waar ook deze mensen aansluiting en vriendschap ondervinden of worden ze bij voorbaat al buiten gesloten?
Spanning uithouden
Hoe kan de waarheid in liefde gesproken en uitgelegd worden, zonder dat dit mensen buitensluit? Hoe kan de schoonheid van het huwelijk uitgelegd worden, zodat ook mensen die niet overeenkomstig de kerkelijke leer leven, zich toch niet veroordeeld hoeven te voelen? Dat is een heel lastig punt, en volgens mij dé uitdaging voor onze tijd. Dat kan naar mijn mening pas als wij katholieken echt bezorgd zijn en geinteresseerd zijn in onze medemensen. En ik wil u en mezelf eerlijk de vraag stellen: Zijn we dat? Of kiezen we eerder voor een goed-fout denken, waardoor we niet barmhartig hoeven zijn en niet met de spanning van een “aparte situatie” om hoeven te gaan…
Vreugdevol voorbeeld
Ik denk dat ook met het uitroepen van het Jaar van Barmhartigheid, dat in december a.s. begint, de paus u en mij gevoelig wil maken voor de pijn en het lijden van mensen. Hoe kan de Kerk hen nabij zijn? Ik hoop dat het daarover zal gaan tijdens de komende synode, terwijl de mooie visie van de Kerk op huwelijk en gezin hoog gehouden wordt. Dat de bisschoppen die deelnemen aan de synode op ons gebed mogen rekenen en wij in onze levensstaat – wat deze ook moge zijn – hiervan een vreugdevol voorbeeld mogen zijn.
Mirjam Spruit is medewerker bij het Centrum voor Parochiespiritualiteit te Nijmegen