“Laat de kinderen bij Mij komen.”
Tim Schilling van het Centrum voor Parochiespiritualiteit te Nijmegen schreef acht punten voor een gezinsvriendelijke Eucharistieviering. “Laat de kinderen bij Mij komen.”
Tim Schilling van het Centrum voor Parochiespiritualiteit te Nijmegen schreef onderstaande acht punten voor een gezinsvriendelijke Eucharistieviering.
- Een basisvoorwaarde van alle vieringen van de Kerk is dat God en niet de mens centraal staat. Het is niet anders met een gezinsvriendelijke of kindervriendelijke viering van de Eucharistie. Wat zulke vieringen anders maakt is de poging om de toegankelijkheid te verhogen opdat ook de kleinste deelnemers Christus kunnen vinden in de liturgie.
- Een Eucharistieviering blijft een Eucharistieviering. Hier moeten we recht aan doen (zie de richtlijnen in het Directorium voor de Eucharistievieringen met Kinderen, Nationale Raad voor Liturgie, 1979). De richtlijnen voor een viering hoeven we niet te zien als een beperking aan onze creativiteit. Integendeel, ze bieden een skelet dat vorm en sterkte geeft aan onze planning.
- Bij Eucharistievieringen met kinderen: denk liever aan vereenvoudigen en inkorten dan aan toevoegen. Op zich zijn de basiselementen van een Eucharistieviering best aantrekkelijk voor een kind: veel mensen bij elkaar, een sfeervolle ruimte, muziek, spannende verhalen… Maar het kan zijn dat een Eucharistieviering te hoog gegrepen is voor een kind: de sfeer en muziek zijn te sober, de taal van de lezingen en preek te ingewikkeld, de viering te lang van duur enzovoort. We komen al ver met kinderen als we kiezen voor boeiender muziek, eenvoudiger versies van de lezingen (zie het Evangelieboek voor vieringen met kinderen, Tabor 1992), een kortere preek en een korter Eucharistisch gebed. We hoeven geen nieuwe symbolen of activiteiten toe te voegen aan de liturgie. De bestaande vormen zijn al rijk genoeg, als we ze goed benutten.
- Een kinderwoorddienst gaat om het luisteren naar Gods Woord; de verwerkingsvorm staat in dienst daarvan. Kinderwoorddiensten – het “vertalen” van de lezingen voor kinderen in een aparte zaal – zijn vaak gebruikt om een Eucharistieviering meer kindvriendelijk te maken. Hier is veel voor te zeggen. Maar soms wordt het verhaal niet goed overgebracht. Dit kan gebeuren door het ontbreken van een goed verstaanbare versie van de lezing, door te haastig voorlezen, door onvoldoende tijd voor verwerking (gesprek, nadenken over het verhaal) of door een afleidende verwerkingsvorm (bijvoorbeeld een knutselproject dat niets te maken heeft met het verhaal). Een valkuil van kinderwoorddiensten is dat men zo bezorgd is om de kinderen bezig te houden, dat het uitvoeren van de activiteit prioriteit krijgt over het verstaan van de lezing.
- Verhoog de actieve deelname van kinderen. Kinderen hebben veel energie. Een uur lang stilzitten is veel van ze gevraagd. Om een viering kindervriendelijk te maken, denk aan de verschillende manieren waardoor kinderen actief deel kunnen nemen aan de viering. Bijvoorbeeld: Kunnen ze mee zingen? (Zijn de liederen aantrekkelijk een eenvoudig?) Kunnen ze zien? (Achter in de kerk zitten maakt het moeilijk zien voor kleine kinderen. Worden ze ooit uitgenodigd om dichterbij te komen zitten?) Zijn er mooie dingen te zien in de kerk? (Kan hier meer aangedaan worden? Zijn er opvallende veranderingen tijdens het liturgische jaar?) Kennen ze de gesproken formules van de viering? (Zijn deze eenvoudig en vaak genoeg herhaald? Zijn ze ooit aangeleerd?) Zijn de lezingen verstaanbaar? (Is er een kinderwoorddienst?) Lezen kinderen ooit voor in de kerk? Zijn ze ooit aan het woord bij de voorbeden of mededelingen? Richt de voorganger zich ooit op de kinderen in zijn overweging? Kunnen ze ooit helpen bij het overbrengen van de overweging? Doen ze mee als misdienaars? Brengen ze ooit de gaven voor? Zorgen ze soms voor de collecte? (Geven ze zelf ooit van eigen geld?) Treden ze op als koorleden?
En wat gebeurt meteen na de viering? Als er koffie is, is er ook limonade of een koekje voor de kinderen? Is er leesmateriaal voor kinderen, of een kleurplaat die zie mee kunnen nemen? Kunnen ze kaarsjes aansteken? - Zie de viering in ruim perspectief. Hoe meer een viering aansluit bij hun leven, hoe meer mensen de viering waarderen. Dus om de waardering voor de viering te verhogen, kunt u ook werk maken van wat buiten de viering valt. Is de parochie zichtbaar in de omgeving en hoe wordt het gezien? (Wordt het gezien als aantrekkelijk, warm uitnodigend?) Is er een relatie tussen (katholieke) school en parochie? Is de school op de hoogte van wat in de parochie speelt? (Kinderen én hun ouders vinden het belangrijk om kennissen en vrienden tegen te komen in de parochie.) Biedt de parochie gelegenheden naast de vieringen waardoor mensen kunnen groeien in geloof en als een gemeenschap? (Door bijvoorbeeld bezinning, cursussen en sociale bijeenkomsten te organiseren, en door leesmateriaal te bieden?) Zijn mensen actief benaderd om mee te doen als vrijwilligers in de parochie? Is er meer voor kinderen in de parochie dan alleen maar de viering?
- Houd zoveel mogelijk de familie bij elkaar. De eenheid in liefde is het ideaal van de Katholieke Kerk en dat betekent dat onze vieringen zo inclusief mogelijk moeten zijn. Er moet ruimte zijn voor alle soorten mensen, jong en oud. Beter dan “elk zijn eigen viering” (de kleuterviering, de tienerviering etc.) is de éne viering die ruimte maakt voor iedereen en die verbonden is met de hele wereld Kerk die meeviert. Door samen te vieren leren we de vele gedaantes kennen waarin Christus zich aan ons laat zien.
- Blijf vertrouwen op God. “Ga zijn poorten binnen om Hem te danken, ga zijn voorhof binnen om Hem te loven; dank Hem, prijs zijn heilige naam. Want de HEER is goed, zijn liefde kent geen grenzen, zijn trouw gaat van generatie op generatie.” – Psalmen 100,4-5