Tijdens de alge­mene audiëntie van 17 december sprak paus Franciscus over het gezin. “Dat is de grote opdracht van het gezin: plaats maken voor Jezus die komt, Jezus ontvangen in het gezin, in de persoon van de kinderen, van de man, van de vrouw, van de grootouders…” Tijdens de algemene audiëntie van 17 december sprak paus Franciscus over het gezin. “Dat is de grote opdracht van het gezin: plaats maken voor Jezus die komt, Jezus ontvangen in het gezin, in de persoon van de kinderen, van de man, van de vrouw, van de grootouders…”

Beste broeders en zusters, goedemorgen!

De bisschoppensynode over het gezin, die onlangs werd gehouden, was een eerste etappe op een tocht die we in de komende maand oktober zullen afsluiten met een andere vergadering met het thema ‘Roeping en opdracht van het gezin in de Kerk en de wereld’. Door het gebed en de studie waarmee deze tocht moet worden begeleid, wordt het gehele Volk van God hierbij betrokken.

Grote gave

Ik zou ook de gebruikelijke overdenkingen van de audiënties van woensdag willen inpassen in deze gemeenschappelijke tocht. Ik heb daarom besloten om dit jaar met jullie na te denken over het gezin, deze grote gave die de Heer vanaf het begin aan de wereld geschonken heeft, toen hij aan Adam en Eva de opdracht gaf om zich te vermenigvuldigen en de aarde te bevolken (vgl. Gen. 1,28). Deze gave heeft Jezus bevestigd en bezegeld in zijn Evangelie.

Een gezin in Nazareth

De nabijheid van Kerstmis werpt over dit mysterie een groot licht. De menswording van de Zoon van God betekent een nieuw begin van de universele geschiedenis van man en vrouw. En dat nieuwe begin vindt plaats in een gezin in Nazareth. Jezus werd geboren in een gezin. Hij zou op een spectaculaire manier hebben kunnen komen, of als een strijder, als een keizer… Nee, nee: hij komt als kind in een gezin. Dit is belangrijk: dit prachtige tafereel in de stal beschouwen.

Randgebied

God heeft ervoor gekozen geboren te worden in een menselijk gezin, dat Hijzelf heeft gevormd. Hij heeft het samengesteld in een onbelangrijk dorpje aan de rand van het Romeinse rijk. Niet in Rome, de hoofdstad van het keizerrijk, niet in een grote stad, maar ergens in een onopvallend randgebied, in een stad die ook nog niet goed bekend stond. In de Evangeliën wordt er ook zo over gesproken, bijna als een zegswijze: “Kan er iets goeds uit Nazareth komen?” (Joh. 1,46).

Het heiligste en mooiste verhaal

Misschien spreken wij in veel delen van de wereld nog steeds zo, als wij de naam horen van een stadje aan de rand van een grote stad. Goed, juist daar, in de periferie van het grote Keizerrijk, daar is het heiligste en mooiste verhaal begonnen, het verhaal van Jezus onder de mensen! En daar leefde dat gezin.

De weg van Jezus

Jezus is dertig jaar in dat gebied gebleven. De evangelist Lucas vat die periode als volgt samen: “Jezus was hun onderdanig” [d.w.z. Maria en Jozef]. En je zou kunnen zeggen: “Maar die God die ons komt redden, heeft die dertig jaar verloren daar in die afgelegen stad met die slechte naam?” Ja, Hij heeft daar dertig jaar verloren! Hij heeft dat zo gewild. De weg van Jezus liep via dat gezin. “De moeder bewaarde alles in haar hart, en Jezus nam toe in wijsheid, en jaren en in gunst bij God en bij de mensen” (Lc. 2,51 – 52).

Vroom en werkzaam Joods gezin

Er wordt niet gesproken over wonderen of genezingen, over prediking – Hij heeft in die periode geen enkele preek gehouden – noch van menigten die toestromen; in Nazareth schijnt alles ‘normaal’ te verlopen, overeenkomstig de gebruiken van een vroom en werkzaam Joods gezin: er werd gewerkt, de moeder kookte het eten, deed het huishouden, streek de hemden… alles wat een moeder zoal doet. De vader werkte als timmerman en leerde zijn zoon het timmermansvak. Dertig jaar lang.

Grote heiligen

“Maar wat een verspilling, Heilige Vader!”. De wegen van God zijn ondoorgrondelijk. Maar wat daar belangrijk was, was het gezin! En dat was geen verspilling! Het waren grote heiligen: Maria, de heiligste vrouw, onbevlekt ontvangen, en Jozef, de meest rechtvaardige man… Het gezin.

Vertederd

Wij zouden zeker worden vertederd door het verhaal hoe Jezus als opgroeiende jongeman omging met de gebruiken van de religieuze gemeenschap en met de plichten van het sociale leven; en als wij zouden weten hoe hij als jonge arbeider met Jozef samenwerkte; en ook de manier waarop Hij deelnam aan de lezingen van de Schrift, aan het bidden van de psalmen en aan zoveel gebruikelijke bezigheden van het dagelijks leven.

Liefdevolle meditatie

De Evangeliën zeggen in hun soberheid niets over de adolescentie van Jezus en laten deze taak geheel over aan onze liefdevolle meditatie. De kunst, de literatuur en de muziek hebben de weg van de verbeelding gebruikt. Het is zeker ook niet moeilijk om zich in te beelden wat moeders zouden hebben kunnen leren van de zorgen die Maria besteedde aan deze Zoon! En hoeveel vaders zouden hebben kunnen opsteken van het voorbeeld van Jozef, deze rechtvaardige mens, die zijn leven wijdde aan de ondersteuning en verdediging van het kind en zijn moeder – zijn gezin – in moeilijke omstandigheden!

Gegroeid in moed

Om maar niet te spreken van hoezeer jongemannen zouden kunnen worden bemoedigd door Jezus als jongeman, om de noodzaak en de schoonheid te begrijpen om hun diepste roeping te koesteren en van grootse dingen te dromen! En Jezus heeft in die dertig jaar zijn roeping waarvoor de Vader Hem gezonden had, gekoesterd. Nooit heeft Jezus in die periode de moed verloren, maar Hij is gegroeid in moed om met zijn opdracht verder te gaan.

Jezus ontvangen

Elk christelijk gezin kan– zoals Maria en Jozef dat deden – Jezus ontvangen, naar Hem luisteren, met Hem praten, Hem verzorgen, Hem beschermen, met Hem groeien; en zó de wereld verbeteren. Laten we ruimte maken voor de Heer in ons hart en gedurende de dag. Zo deden Maria en Jozef het en dat was niet gemakkelijk: hoeveel moeilijkheden hebben zij niet moeten overwinnen! Het was geen verzonnen gezin, het was niet een onecht gezin.

Ook bij ons

Het gezin van Nazareth verplicht ons ertoe de roeping en de opdracht van het gezin, van elk gezin, te herontdekken. En, zoals het ging in die dertig jaar in Nazareth, zo kan het bij ons ook gaan: de liefde tot iets gewoons maken en niet de haat, de wederzijdse steun tot iets algemeens maken, niet de onverschilligheid of de vijandschap. Het is niet toevallig dat Nazareth betekent ‘Zij die bewaakt’, zoals Maria deed, die – zo zegt het Evangelie – “al deze zaken bewaarde in haar hart” (vgl. Lc. 2,19.51). Daarom, elke keer dat er ergens een gezin, ook al is het aan het uiteinde van de wereld, dit geheim bewaart, is het geheim van de Zoon van God, het geheim van Jezus die komt om ons te redden, aan het werk. En Hij komt om de wereld te redden.

De grote opdracht

En dat is de grote opdracht van het gezin: plaats maken voor Jezus die komt, Jezus ontvangen in het gezin, in de persoon van de kinderen, van de man, van de vrouw, van de grootouders… Dáár is Jezus. Ontvang Hem daar, opdat Hij geestelijk in dat gezin groeit. Moge de Heer, in deze laatste dagen voor Kerstmis, ons die genade schenken. Dank u.