Ik was nog nooit in de Verkadefabriek in Den Bosch geweest. Deze week twee keer. Vroeger werden er koekjes gemaakt. Nu zijn er film- en theaterzalen. Ik was erheen gegaan voor de aangrijpende film en bijbehorend forum over Des Hommes et des Dieux. Ik was nog nooit in de Verkadefabriek in Den Bosch geweest. Deze week twee keer. Vroeger werden er koekjes gemaakt. Nu zijn er film- en theaterzalen. Ik was erheen gegaan voor de aangrijpende film en bijbehorend forum over Des Hommes et des Dieux.

Afgelopen zondag ging ik met mijn vrouw naar de film Des Hommes et des Dieux. Twee dagen later was ik er met mijn zoon. Met 400 mensen luisterden wij naar een forum waarin ook Broeder Bernardus, abt van het klooster de Koningshoeven bij Tilburg. Ze zijn van dezelfde orde als de monniken uit de film en in dezelfde kleding als de monniken van de film gezeten, vertelde hij hoe zij als monniken ernaar gekeken hadden.

Het verhaal

In de 19e eeuw zijn broeders  van de orde van Cisterciënzers naar het Atlasgebergte in Algerije gegaan in de buurt van een klein dorp. De film speelt in het midden van de jaren negentig van de vorige eeuw. Acht Cisterciënzer monniken afkomstig uit Frankrijk wonen nu samen in dat klooster. Eén van hen is arts en heeft nooit zieken geweigerd die aan de poort van het klooster komen om geholpen te worden. Elke dag komen veel mensen van allerlei pluimage die hij zonder aanzien des persoons helpt.

De overste had bewust voor dit klooster gekozen en zich uitstekend voorbereid. Hij spreekt vloeiend Arabisch en kent de Koran en de religieuze moslimtraditie heel goed. Zo kan het klooster dan ook in harmonie met de moslimbevolking om hen heen leven. De monniken worden ook uitgenodigd op de plaatselijke feesten. Verder leven zij van het land, ze eten samen en bidden samen zeven keer per dag hun getijden. Zo beleven de monniken hun spiritualiteit. Een bijzonderheid bij deze kloosterorde is dat de monniken kiezen voor één locatie voor de rest van hun leven.

Levenskeuzes beproefd

Dit alles komt op de helling te staan wanneer moslimextremisten steeds meer geweld plegen in de regio. Zeer interessant is nu dat de beleving van hun spiritualiteit zwaar beproefd wordt en vooral ook hun keuze om te blijven of terug te gaan naar Frankrijk. Ze worden steeds verder in het nauw gedreven door de burgeroorlog die om hen heen woedt.

Op gegeven moment komt een groep van zes gewapende islamieten bij het klooster. Ze staan bekend als zeer gewelddadig. Ze hebben van velen de keel doorgesneden! Mede door zijn kennis van de koran weet de overste de extremisten ertoe te bewegen dat ze zonder geweld te gebruiken weer vertrekken. Na dit bezoek bespreekt de communiteit uitvoerig welke houding zij moet aannemen in deze situatie. Er wordt serieus gedacht het klooster te verlaten. Ten slotte, na lang te hebben gebeden, overlegd en raad gevraagd, besluit men voorlopig te blijven. Gedurende de jaren daarna vinden er steeds weer aanslagen plaats en worden er mensen vermoord. Telkens vragen de monniken zich weer af: moeten we weg gaan of blijven? Iedere keer besluiten ze te blijven en laten ze hun keuze niet afhangen van angst voor geweld.

Peilers voor de levenskeuzes

Waarom blijven? Uit trouw aan hun roeping om een nederige contemplatieve christelijke aanwezigheid te zijn in het Algerijnse land. Omdat de Kerk het recht en de plicht heeft om aanwezig te zijn, zowel in uitzonderlijke als in normale situaties. Trouw ook aan de moslims in Algerije met wie ze gedurende decennia banden van solidariteit en vriendschap gesmeed hebben. Sommigen van de monniken verbergen niet een zekere angst.

Wat hen in deze situatie gered heeft, is het doorgaan met een heel normaal monastiek leven met zijn evenwicht tussen handenarbeid, studie van het Woord Gods, gesprekken met elkaar, het elkaar opbeuren en ondersteunen en het gezamenlijke gebed. Zoals het bidden van de psalmen, waarvan de teksten licht laten schijnen op hun lot. Het lijden van Christus is een voorbeeld voor de monniken, waardoor ze op hun post blijven.  Ook het praten met de plaatselijke bevolking heeft ertoe bijgedragen dat ze uit naastenliefde blijven: "Als jullie weggaan, ontnemen jullie ons zowel jullie hoop als de onze."

Slachtoffer

Uiteindelijk worden de broeders slachtoffer van de fundamentalistische moslimterroristen. Ze weoden 's nachts door een gewapend commando van hun bed gelicht en ontvoerd. Na twee maanden van onzekerheid worden ze vermoord. Dat schokt de hele wereld. Toch hebben de monniken wel een duidelijk christelijk getuigenis achtergelaten. Hoewel ze alleen maar hebben gewerkt aan een vreedzame samenleving worden ze desondanks  gewelddadig om het leven gebracht. Hierin is toch wel een concrete navolging van Christus te zien die zo'n gewelddadige kruisdood gestorven is.
Zo wisten deze vermoorde monniken een christelijk getuigenis achter te laten juist in een tijd dat de Kerk zo vaak en zo negatief in het nieuws gekomen is. Meer dan drie miljoen Fransen hebben de film gezien en de film kreeg vorig jaar de Grote Prijs van het 63ste filmfestival in Cannes.