Paus Franciscus vindt dat moeders vaak zwaar worden ondergewaardeerd in hun rol binnen het gezin, “zelfs door de christelijke gemeenschap”. Dat zei de paus tijdens de woensdagaudiëntie van woensdag 7 januari. Paus Franciscus vindt dat moeders vaak zwaar worden ondergewaardeerd in hun rol binnen het gezin, “zelfs door de christelijke gemeenschap”. Dat zei de Paus tijdens de woensdagaudiëntie. Moeders spelen volgens hem een sleutelrol in de strijd tegen een individualistische zelfzuchtige samenleving.

Hieronder volgt de volledige tekst van de woensdagcetechese, die de paus uitspreekt tijdens de Algemene Audiëntie. Al voor Kerstmis kondigde paus Franciscus aan een catechesecyclus over het gezin te zullen houden, als onderdeel van de voorbereiding op de gezinssynode in oktober 2015. WWoensdag 7 januari sprak hij deel twee uit van de cyclus.

Het gezin (2) – Moeder

Dierbare broeders en zussen, goede dag,
Vandaag gaan we verder met de catechese over de Kerk en we zullen nadenken over de Kerk moeder. De Kerk is moeder. Onze heilige moeder Kerk.

Tijdens de voorbije dagen heeft de liturgie van de Kerk ons de icoon getoond van de maagd Maria, moeder van God. De eerste dag van het jaar vieren we het feest van de moeder van God, dan volgt het feest van de Openbaring dat herinnert aan het bezoek van de Wijzen. De evangelist Matteüs schrijft: “Zij gingen het huis binnen, zagen er het Kind en zijn moeder Maria en op hun knieën neervallend betuigden zij het hun hulde” (Mt. 2, 11). Het is de moeder die na het kind gebaard te hebben, de Zoon aan de wereld toont. Zij geeft ons Jezus, zij toont ons Jezus, zij doet ons Jezus zien.

We gaan verder met de catechese over het gezin en in het gezin is er de moeder. Elke mens krijgt het leven van een moeder. En haast altijd krijgt men in het latere leven, in de menselijke en spirituele vorming, nog veel van haar. Ofschoon de moeder op symbolisch vlak erg geprezen is – veel poëzie, veel schoons wordt op poëtische wijze over de moeder gezegd – wordt zij toch weinig beluisterd en geholpen in het dagelijks leven, krijgt weinig waardering voor haar centrale rol in de samenleving. Integendeel, soms wordt van de beschikbaarheid van de moeders om zich op te offeren voor de kinderen misbruik gemaakt om op de sociale kosten te besparen.

Het gebeurt dat ook in de christelijke gemeenschap de moeder weinig meetelt en weinig gehoor krijgt. En toch, in het centrum van het leven van de Kerk staat de moeder van Jezus. Misschien moeten de moeders, zo bereid tot vele offers voor de eigen kinderen en soms ook voor die van anderen, meer gehoor vinden. Men zou meer begrip moeten tonen voor hun dagelijkse strijd om zowel efficiënt te zijn in het werk als aandachtig en liefdevol in het gezin; men zou beter moeten begrijpen wat hun aspiraties zijn om aan de betere en authentieke vruchten van hun emancipatie uitdrukking te geven. Een moeder met kinderen heeft altijd moeilijkheden, heeft altijd werk. Ik herinner me dat we thuis met vijf kinderen waren en ieder had zijn eigen willetje en de arme moeder moest voor ieder paraat staan, en ze was gelukkig. Ze heeft ons zoveel gegeven.

De moeders zijn het meest werkdadige tegengif tegen het zich verspreidende individuele egoïsme. “Individu” wil zeggen “wat men niet kan verdelen”. Moeders daarentegen “delen zich”, van het ogenblik dat ze een kind dragen en laten groeien. Het zijn de moeders die meer dan anderen de oorlog haten die hun kinderen doodt. Dikwijls heb ik gedacht aan die moeders die de brief ontvangen hebben met de woorden: ”Uw zoon is gevallen bij de verdediging van het vaderland…” Arme vrouwen! Wat kan een moeder lijden! Zij immers getuigen van de schoonheid van het leven.

Aartsbisschop Oscar Arnulfo Romero zei dat moeders een “moederlijk martelaarschap” beleven. In de homilie tijdens de uitvaart van een priester die door doodseskaders was vermoord, zei hij, verwijzend naar het Tweede Vaticaans Concilie: “Allen moeten we bereid zijn ons leven te geven voor ons geloof, ook al schenkt de Heer niet aan iedereen deze eer… Het leven geven betekent niet alleen gedood worden; het leven geven, een geest van martelaarschap beleven, betekent geven bij het vervullen van de plicht, in stilte, in het gebed, bij het eerlijk vervullen van je taak, in de stilte van het dagelijks leven, het leven beetje bij beetje geven?

Ja, zoals een moeder het geeft, die zonder vrees, met de eenvoud van het moederlijk martelaarschap, in haar schoot een kind ontvangt, het leven schenkt, het voedt, het opvoedt en met liefde bijstaat. Dat is het leven geven. Dat is martelaarschap”. Tot hier het citaat. Ja, moeder zijn betekent niet alleen een kind het leven schenken, het is ook een keuze voor het leven. Wat kiest een moeder, wat is de keuze voor het leven van een moeder? De keuze voor het leven van een moeder is de keuze om het leven te geven. Dat is groots en mooi.
 
Een samenleving zonder moeders zou een onmenselijke samenleving zijn, want moeders getuigen altijd, ook in de slechtste momenten, van tederheid, toewijding, morele kracht. Moeders leveren vaak de meest diepe zin van godsdienstige beleving over: door de eerste gebeden, de eerste gebaren van devotie die een kind aanleert, wordt de waarde van het geloof in het leven van een mens meegegeven. Het is een boodschap die gelovige moeders, zonder veel uitleg, weten mee te delen: de uitleg komt later, maar het begin van het geloof is gelegen in die eerste, kostbare, ogenblikken.

Zonder moeders zouden er geen nieuwe gelovigen zijn. Het geloof zou bovendien grotendeels zijn eenvoudige en diepe warmte verliezen. En de Kerk is onze moeder, met al deze eigenheden, is de Kerk onze moeder! Wij zijn geen wezen, we hebben een moeder! Onze Lieve Vrouw, de moeder Kerk, en onze moeder. We zijn geen wezen, we zijn kinderen van de Kerk, we zijn kinderen van Onze Lieve Vrouw en we zijn kinderen van onze moeder.

Lieve moeders, dank, dank om wat jullie in het gezin zijn en voor wat jullie aan de Kerk en aan de wereld geven. En aan jou, geliefde Kerk, dank, dank om je moederschap. En aan jou, Maria, moeder van God, dank om ons Jezus te laten zien. Dank aan alle moeders hier aanwezig. Laten we hen met een applaus groeten!

(Nederlandse tekst woensdagcatechese: www.rkdocumenten.nl )