“We hebben het gevoel dat de morele crisis van dit moment gezinnen, huishoudens en kleinere leefverbanden raakt. Maar het kan ook zo zijn dat herstel van het gezin de samenleving in morele zin versterkt.” Dat zei prof. dr. R Kuiper vorige week tegenover studenten. "We hebben het gevoel dat de morele crisis van dit moment gezinnen, huishoudens en kleinere leefverbanden raakt. Maar het kan ook zo zijn dat herstel van het gezin de samenleving in morele zin versterkt.” Dat zei prof. dr. R Kuiper,

Het individu voorop

Prof. dr. R Kuiper is senator voor de ChristenUnie en bijzonder hoogleraar reformatorische wijsbegeerte aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Vorige week hield hij een lezing voor de studentenvereniging CSFR in Bruinisse. Voor Kuiper is het gezin hét voorbeeld van een gemeenschap die op liefde is gebouwd. Maar er zijn volgens hem veel verschillen aan te wijzen tussen gezinnen van nu en van toen.

"De laatste eeuw is er veel veranderd", zei hij. "Waar eertijds drie generaties bij elkaar woonden, of tenminste voor elkaar zorgden, staat nu het individu voorop. Ik moet mezelf ontplooien. Kinderen hinderen. De hele maatschappij is veranderd. Wie kon zich een eeuw geleden de huidige verzorgingsstaat voorstellen, inclusief verzorgingshuizen, crèches en voor- en naschoolse opvang?"

Eros, filia en agape

Prof. Kuiper onderscheidde liefde in drie categorieën: eros, filia en agape. "Eros is, zoals Freud het noemde: lichamelijke, driftmatige of instinctmatige liefde. Filia gaat over de genegenheid, vriendschap, sympathie en vertrouwen tussen mensen. Als Paulus en vooral Petrus schrijft dat we de broederschap lief moeten hebben, staat er filia.”

Agape is volgens prof. Kuiper zelfgevende liefde. Liefde die gepaard gaat met de inzet van de hele persoon voor de ander. "Als Jezus deze liefde opdraagt, spreekt Hij van 'de ander liefhebben als jezelf'.” Die liefde wordt niet in stand gehouden door een liefde voor een ideaal of voor bepaalde eigenschappen van de ander, maar voor de ander als schepsel van God. De grond van deze liefde ligt niet in onszelf of in de ander, maar in God Die liefde is en zijn schepping liefheeft. Dat vraagt Hij ook van ons, wijzend op Zichzelf als voorbeeld. Die liefde gaat zo ver dat God Zichzelf offert, ontledigt en vernedert. Daarmee komt God mensen tegemoet. Dat is nodig, omdat de gevallen mens in dit liefhebben voortdurend faalt”, aldus prof. Kuiper.

Wederkerig

Dat de liefde die mensen in een gezin voor elkaar opbrengen volgens sommigen in feite niets anders is dan filia, wees de hoogleraar van de hand. "In het gezin is de liefde van ouders voor hun kinderen wederkerig. De ouder-kindrelatie zet zich voort in de broer- en zusrelatie. Die liefde is een fundamentele grondhouding. In de Bijbel fungeert de ouderliefde als illustratie van de liefde van God voor zijn kinderen.” (RefDag)