In 2012 zal vrijwel iedereen de gevolgen van de crisis in de portemonnee voelen. Hoewel de bruto lonen met 2% waarschijnlijk net zo hard zullen stijgen als de prijzen (ook 2%), zullen belastingverhogingen en bezuinigingen ervoor zorgen dat de meeste huishoudens er in 2012 voor het derde jaar op rij in koopkracht op achteruit gaan. In 2012 zal vrijwel iedereen de gevolgen van de crisis in de portemonnee voelen. Hoewel de bruto lonen met 2% waarschijnlijk net zo hard zullen stijgen als de prijzen (ook 2%), zullen belastingverhogingen en bezuinigingen ervoor zorgen dat de meeste huishoudens er in 2012 voor het derde jaar op rij in koopkracht op achteruit gaan.

Dit blijkt uit koop­kracht­bereke­ningen van het Nationaal Instituut voor Budget­voorlichting (Nibud) naar aanleiding van de Miljoenen­nota 2012. Grote gezinnen vanaf 3 kinderen en ouders met kinder­opvang kunnen 2% of meer inleveren. Deze huis­houdens zijn genoodzaakt zich goed op deze koopkracht­daling voor te bereiden.

Regelingen voor ouders op de schop

Door afschaffing van het kind­gebonden budget voor het derde of daarop­volgende kind, bovenop de bezuiniging op de kinderbijslag, gaan grote gezinnen er volgend jaar maandelijks tientallen euro’s op achteruit. Zo levert een traditioneel kostwinner­gezin met een inkomen van 40.000 euro per jaar en 3 kinderen, 87 euro per maand in (3,2%). Ook gaan ouders die gebruik maken van de kinder­opvang er maandelijks flink op achteruit. Het verschil tussen wel of geen kinderopvang kan oplopen tot ruim 100 euro per maand.

Om te vergelijken hoe de kosten van kinderopvang (ten opzichte van 2011) veranderen, heeft het Nibud de Kinderopvang­vergelijker gemaakt. Hiermee kunnen ouders snel en gratis zien hoeveel ze er in hun eigen situatie op achteruit gaan.

Het kabinet stimuleert dat beide partners werken, maar ook veel tweeverdieners zullen een inkomensdaling op moeten vangen. Slechts enkele tweeverdienende ouders gaan er door een hogere combinatiekorting komend jaar licht op vooruit. Voor de laagste inkomens is er een klein voordeel: het kindgebonden budget (tot twee kinderen) stijgt licht.

Let op: spaarloon afgeschaft

Het kabinet schaft de spaarloonregeling af. Deze belastingvriendelijke maatregel zorgt er nu nog voor dat werknemers maximaal 50 euro per maand belastingvrij kunnen sparen. Door afschaffing komt dit geld weer bovenop het netto loon; zo lijk je maandelijks meer te kunnen besteden, maar deelnemers aan de spaarloonregeling leveren gemiddeld zo’n 20 euro per maand in. Het Nibud adviseert iedereen te blijven sparen. Hoeveel verstandig is om achter de hand te houden is uit te rekenen met de gratis BufferBerekenaar.

Minder bijstand bij thuiswonende meerderjarigen

Komend jaar zullen bijstandsgerechtigden er per maand zo’n 10 tot 25 euro op achteruit gaan. Daarnaast zal er bij het vaststellen van de bijstandsuitkering niet alleen gekeken worden naar het inkomen van de partner, maar wordt ook het inkomen van meerderjarige thuiswonende kinderen meegerekend. Ook hebben deze inwonende kinderen geen recht meer op een eigen bijstandsuitkering. Gezinnen die te maken krijgen met deze nieuwe regeling kunnen er volgend jaar enorm op achteruit gaan. Het Nibud waarschuwt deze gezinnen om zich de komende maanden goed op deze inkomensdaling voor te bereiden.

Alle 65-plussers in de min

Doordat de pensioenen niet geïndexeerd worden, krijgen 65-plussers ook in 2012 weer te maken met een flinke daling van het besteedbaar inkomen. Het Nibud maakt zich zorgen om deze groep, omdat ze nu al drie jaar op rij een koopkrachtdaling hebben moeten incasseren. Gepensioneerden zullen moeten interen op hun spaargeld of flink moeten bezuinigen op hun uitgaven.

Zorgkosten omhoog

Een maatregel met grote invloed op de koopkracht is een verschuiving binnen de inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekering. Deze verschuiving is niet direct als uitgave in de portemonnee voelbaar, maar heeft wel als gevolg dat de hogere inkomens aanzienlijk minder overhouden van hun netto loon. Voor een werknemer met een jaarinkomen van 50.000 euro betekent dit een achteruitgang van 30 euro per maand. Voor de lagere inkomens levert het een voordeel op van 5 euro per maand. 65-plussers, die de inkomensafhankelijke premie zelf moeten betalen, hebben te maken met grotere effecten. Bij een jaarinkomen van 50.000 euro leveren zij door deze maatregel 50 euro per maand in.

Daarnaast stijgt het verplichte eigen risico dat betaald moet worden voor zorggebruik behoorlijk (van 170 naar 220 euro per jaar). In 2012 zal de zorgpremie hoogstwaarschijnlijk weer wat stijgen en daalt de zorgtoeslag licht. Het Nibud adviseert iedereen die nog geen zorgtoeslag ontvangt maar daar wel recht op heeft, deze aan te vragen. Via www.berekenuwrecht.nl is te zien welke tegemoetkomingen aan te vragen zijn. (Nibud)