Als we de hele agenda met alle activiteiten voor gezinnen nalopen, zien we dat de Kerk het belang van het gezin inmiddels heel serieus neemt. Katholieke ouders zullen in de toekomst de dragers van het geloof zijn. Als zij het niet zijn, zal het geloof tot een minimum worden gereduceerd. Op zondag 25 oktober mocht ik een inleiding houden voor een groep van ongeveer 25 echtparen. Het was op de gezinsdag van het IHGO in Schoonhoven. Op 8 oktober heeft het Bisdom Rotterdam een impulsdag gehouden met het oog op de toekomst, waarin het gaat om gezinnen met jonge kinderen. Van 10 tot 17 oktober hebben we in Nederland de week van de opvoeding. Op 29 oktober wordt er in het Bisdom Haarlem, in Heiloo een familiedag gehouden, met eigen programma's voor volwassenen en voor kinderen in verschillende leeftijden. Van 30 mei tot 3 juni 2012 zal de wereldontmoeting van gezinnen plaatsvinden in Milaan, waar ook de paus naar toe gaat, met als thema "Het gezin: Werk en Feestdagen".

Als we de hele agenda met alle activiteiten voor gezinnen nalopen, zien we dat de Kerk het belang van het gezin inmiddels heel serieus neemt. Katholieke ouders zullen in de toekomst de dragers van het geloof zijn. Als zij het niet zijn, zal het geloof tot een minimum worden gereduceerd. Ouders zullen hun kinderen het onderscheid moeten leren tussen goed en kwaad, tussen kans en verleiding, tussen vooruitgang en verwording. Kerk en school moeten hen ondersteunen, maar de ouders zelf zullen de dragers worden.

De eeuw van moraal en ethiek

Tijdens zijn toespraken in Duitsland, ging de paus in op de zwakke kant van de moderne wetenschap en van de democratie, twee belangrijke pijlers van onze moderne samenleving. Van beide stelde de Paus dat ze geen basis kunnen zijn voor moraal of ethiek. Wetenschap gaat niet over de vraag naar goed of kwaad. Daar heeft ze niets over te zeggen. En dat democratie tot rampen kan leiden heeft juist Duitsland met de Nazi's meegemaakt. De paus heeft zijn landgenoten aan het denken gezet, zoals hij op andere momenten op de zwakke kanten van het kapitalisme gewezen heeft, die andere pijler van onze welvaartseconomie die op instorten staat.

Binnen die turbulente wereld staan de gezinnen, en staan ouders voor de moeilijke taak een thuis te scheppen waarin kinderen een echte basis vinden voor hun volwassen worden. Psychologen hebben reeds lang en met herhaling gewezen op het belang van zo'n stabiele thuisbasis als fundament voor een stabiele persoonlijke ontwikkeling. Willen we de wereld echt vooruit helpen, dan moeten we de gezinnen helpen in onze tijd stabiliteit te vinden. De paus wijst erop dat in ons geloof die stabiliteit gevonden kan worden. Juist in ons katholieke geloof hebben we een ongelooflijk rijke traditie in het omgaan met de vragen over goed en kwaad en toont de Kerk hoe zij gedurende 2000 jaar met allerlei ups en downs heeft weten staande te blijven.

Stand houden in geloof

In mijn inleiding op 25 oktober heb ik over een sociologisch onderzoek van enige tijd geleden gesproken waarin geconcludeerd werd dat over het algemeen niet meer dan ongeveer 10% van de bevolking in staat is tegen de grote stroom in te gaan. Binnen die grote stroom heb je natuurlijk nog allerlei variaties, maar als de veiligheid, acceptatie, inkomen, waardering en andere belangrijke aspecten in het gedrang komen, kiest zo'n 90% voor de veilige massa. Wanneer dus in de hoofdstroom van de bevolking het geloof en het horen bij een kerk als vreemd, naïef of dom word beschouwd, meer nog, als de Kerk gaandeweg als een kwaadaardig instituut wordt afgeschilderd, zal in spannende tijden niet veel meer dan ongeveer 10% van de bevolking openlijk voor geloof en Kerk kiezen. Die periodes kunnen korter of langer duren, afhankelijk van wie er in een bepaalde periode de meeste invloed heeft. Dit hebben we in de geschiedenis gezien bij de vervolgingen in de eerste eeuwen. Ook toen groeide het Christendom niet verder dan ongeveer 10% van de bevolking van het Romeinse Rijk. Pas vanaf Constantijn kwam daar verandering in en in de eeuwen daarna werd het Christendom de hoofdstroom in Europa.

Groei in geloof

Tegelijk komt een ander onderzoek van juli dit jaar tot de conclusie dat als het minimum van 10% wordt gehaald en overschreden wordt, en als deze groep een onwrikbaar geloof heeft, uiteindelijk de meerderheid dit standpunt zal overnemen. Ook dat hebben we bij de eerste Christenen gezien. De 10% Christenen in die tijd, had inderdaad zo'n onwrikbaar en sterk geloof. Uiteindelijk werd dit geloof via keizer Constantijn door de meerderheid overgenomen. Hierover kun je natuurlijk diep nadenken en allerlei scenario's de revue laten passeren. Maar ik wil er graag deze positieve gedachte uit halen. Het betekent dat als wij in staat zijn met hetzelfde vuur en inzet als de eerste Christenen Jezus na te volgen, dat zelfs sociologisch onderzoek van nu bevestigt dat ons Kerk zijn kans heeft om weer te groeien.

De echte basis

Toch ligt daar niet ons echte geloof. Wetenschap is vaak een vorm van terugredeneren.  Wij kijken vooruit. Wij staan in het geloof dat Jezus de waarheid heeft gesproken, de waarheid over God en over de mens. Voor die waarheid staat de Kerk borg. Niet uit eigen kracht maar omdat Jezus het ons beloofd heeft. En met of zonder wetenschappelijke studie, geloven we dat de toekomst in Gods hand veilig is. Als ouders en kinderen hier echt in geloven, zullen we met eigen ogen zien dat God met ons doorgaat. Ook in onze tijd en vooral in de gezinnen.

Familiebezoek in Amerika

Tot slot nog een paar woorden over mijn afwezigheid van 8 tot 22 oktober. In die twee weken zal ik met wat familieleden mijn zus in Detroit bezoeken. Sinds een jaar is zij als religieus van de zusters van het heilig Kruis daarheen gezonden. Ze woont daar in een kleine communiteit, maar ze geloven in groei, want ze zijn begonnen met de bouw van een nieuw klooster een paar honderd kilometer verder. Het wordt voor mij ook een kennismaking met de katholieke Kerk in de Verenigde Staten. Ik ben erg benieuwd. Twee weken is voor zo'n reis niet lang, maar in deze periode van clustervorming, terwijl allerlei activiteiten alweer zijn begonnen, zit meer tijd er niet echt in. In de volgende Gaffel zal ik ongetwijfeld kort verslag kunnen doen.

Pastoor Michel Hagen

Wassenaar, oktober 2011