Opiniestuk van Mgr. R. Mutsaerts in Katholiek Nieuwsblad: “De media spreken van een aardverschuiving in het Vaticaan. Dit wordt afgeleid uit het tussenrapport dat verschenen is van de synode. Dat behoeft de nodige nuancering.” Opiniestuk van Mgr. R. Mutsaerts in Katholiek Nieuwsblad:
Aardverschuiving op de synode?
De media spreken van een aardverschuiving in het Vaticaan. Dit wordt afgeleid uit het tussenrapport dat verschenen is van de synode. Dat behoeft de nodige nuancering.
Ten eerste: het tussenrapport is geen verklaring, maar een discussiestuk. Ten tweede: de tekst is geen gewogen gemiddelde van de synode, maar een stuk van het algemeen secretariaat dat bepaald geen afspiegeling is van de diversiteit van de synode. Verschillende synodedeelnemers hebben er zich al van gedistantieerd, omdat het een bijbels fundament ontbeert en de indruk wekt van een nieuwe visie op huwelijk en gezin. Het seculiere wereldbeeld wordt ten tonele gevoerd.
Een weg te gaan
Het document raakt het spoor echt bijster waar zij zegt dat “er positieve elementen [zijn] in irreguliere huwelijken”. Het is zondermeer waar dat er niet-kerkelijke huwelijken c.q. samenlevingsverbanden zijn die stabiel zijn, affectief en getuigen van goede zorg voor de kinderen. De Kerk doet er goed aan hen te begeleiden naar een sacramenteel huwelijk. Maar het is ook de taak van de Kerk om duidelijk te maken dat ondanks goede bedoelingen er nog wel een weg te gaan is voordat sprake kan is van volledige gemeenschap (communio) met de Kerk, hetgeen een voorwaarde is voor toelating van het sacrament van de communie. Niet omdat de Kerk dat zo wil, maar omdat zij niet anders kan.
Oprispingen
Het is niet verwonderlijk dat er grenzeloze verwarring ontstaan is. Bewoordingen als ‘positieve elementen in irreguliere huwelijken’ werken dat in de hand. Dat de media ‘irreguliere huwelijken’ uitbreiden tot homohuwelijken is te verwachten. Dit soort pastorale oprispingen draagt bepaald niet bij aan het huwelijk als prijzenswaardig instituut. Daar was het toch om te doen? De synode heet toch De Pastorale Uitdagingen van het Gezin in de Context van Evangelisatie? Tot nu toe heeft de paus zich afzijdig gehouden. De vraag is wat hij uiteindelijk zal doen. Het mag duidelijk zijn dat hij de leer van de Kerk niet zal veranderen.
Geen chocola van te maken
Tijdens de persconferentie werd het er niet beter op. Een verslaggeefster van RAI Radio vroeg: “Hebben kinderen niet het recht om door een vader en een moeder opgevoed te worden?” Het antwoord was volslagen ontwijkend. De vraag werd niet beantwoord. Een Amerikaans journalist wilde weten of de synode van mening was dat homo's veel te bieden hebben, juist vanwege hun homoseksualiteit. De tekst lijkt dat namelijk te impliceren. Het antwoord was wederom één grote omtrekkende beweging. John Allen vatte het zeer gevat samen: Lifestyle ecumenism. Uiteraard werd ook gevraagd of hertrouwd gescheidenen nu wel of niet de communie mogen ontvangen en zo ja, hoe dat te rijmen is met Jezus' expliciete woorden. Ook hier was van het antwoord geen chocola te maken.
Vooralsnog geen aardverschuiving
Ik kan niet anders concluderen dat van een aardverschuiving vooralsnog geen sprake is. Een groot aantal bisschoppen toonde zich uitermate verbaasd over dit tussendocument. Doorgaans wordt een dergelijk document (relatio) pas aan het einde van de synode aan de paus aangeboden. Maar er was op dat moment nog een week te gaan.
Geen blaam
Ondertussen vraag ik mij verbijsterd af wat de bedoeling kan zijn van dit verwarrend document. De media treffen geen blaam. Kardinaal Müller heeft voorgesteld om alle commentaren te publiceren. Inmiddels is wel duidelijk dat dit document geen weergave is van een meerderheid van de synodedeelnemers. De controversiële zinsneden lijken eerder afkomstig van enkelingen. Zaterdag wordt er door de synode gestemd. Dan weten we meer. Het gaat dan niet over een slotverklaring; het is een document dat dient als basis voor de synode die in oktober 2015 plaats zal vinden.
Een vragenlijst
De verwarring ontstond overigens al eerder toe Franciscus een vragenlijst de wereld instuurde. Deze werd geïnterpreteerd als een enquête waarvan de uitslag leidend zou zijn voor de paus. Zo was de vragenlijst echter niet bedoeld. De vraagstelling betrof niet de leer of dogma's van de Kerk, maar de kennis en praktijk hiervan. Er werd niet gevraagd naar meningen over de leer en de discipline zelf.
Je wortels afsnijden
In de seculiere media wordt de synode bij voorbaat als mislukt beschouwd als de kerkelijke leer aangaande huwelijk en seksualiteit ongewijzigd blijft. Wat uit de antwoorden naar aanleiding van de vragenlijst vooral blijkt, is dat westerse katholieken hun identiteit verloren hebben, het katholiek geloof betekenisloos vinden en de regels van de Kerk harteloos. Zij voelen zich veel meer thuis in de geseculariseerde wereld. Als de Kerk zich daaraan aanpast, dan is de synode pas echt mislukt en staat de Kerk nog maar één ding te doen: zichzelf opheffen. Als je je wortels afsnijdt, hoef je geen vruchten meer te verwachten.
Mgr. Rob Mutsaerts is hulpbisschop van Den Bosch. Lees hier zijn eerdere bijdrage over de vraag, waar het de paus met de synode om te doen is.