“De dynamieken van de relatie tussen God, man en vrouw, en hun kinderen, zijn de gouden sleutels tot begrip van de wereld en de geschiedenis, met alles dat zij bevatten, en uiteindelijk tot het begrijpen van iets dieps dat gevonden wordt in de liefde van God zelf.” “De dynamieken van de relatie tussen God, man en vrouw, en hun kinderen, zijn de gouden sleutels tot begrip van de wereld en de geschiedenis, met alles dat zij bevatten, en uiteindelijk tot het begrijpen van iets dieps dat gevonden wordt in de liefde van God zelf.”
Dat zei paus Franciscus donderdag in zijn toespraak tot het Pauselijk Sint-Johannes Paulus II Instituut voor Onderzoek naar Huwelijk en Gezin. Hij betoonde eer aan de Poolse paus voor diens werk op het vlak van huwelijk en gezin.
Gezin als 'icoon van Gods verbond'
“De Kerk ziet in het gezin de icoon van Gods verbond met de hele menselijke familie”, sprak Franciscus. “De naastenliefde van de Kerk beijvert zich dus om, op het leerstellige en pastorale niveau, onze capaciteit te ontwikkelen om voor onze tijd de waarheid en de schoonheid van Gods creatieve ontwerp te lezen en interpreteren.”
“Het is nodig”, zei de paus verder, “om ons met groter enthousiasme toe te wijden aan de verlossing – ik zou bijna zeggen de rehabilitatie – van deze buitengewone ‘uitvinding’ van goddelijke schepping. Deze verlossing moet serieus worden genomen, in zowel een leerstellige als een praktische zin.”
‘Genade bestaat, net als zonde’
De “schat” van de goddelijke schepping echter, dragen we in “aardewerken kruiken. Genade bestaat, net als zonde”.
Zijn eigen exhortatie Amoris Laetitia citerend, zei Franciscus dat het juist is te erkennen “dat ‘we bij tijden een veel te abstract en bijna kunstmatig theologisch ideaal van het huwelijk hebben voorgesteld, ver verwijderd van de concrete situaties en praktische mogelijkheden van echte gezinnen. Deze excessieve idealisering heeft, in het bijzonder wanneer we hebben gefaald om vertrouwen in Gods genade aan te wakkeren, niet geholpen om het huwelijk meer begerenswaardig en aantrekkelijk te maken, maar eerder het tegenovergestelde’”.
Hij merkte met zorg op dat het christelijk begrip van huwelijk en gezin in gevaar is gebracht door een houding die “‘ik’ altijd over ‘wij’” en “het individu over de samenleving” laat zegevieren.
Bedreigingen gezin
Met het oog op bedreigingen voor het gezinsleven zei de paus:
“Op het huidige moment worden huwelijks- en gezinsbanden op veel manieren betwist. De bevestiging van een cultuur die narcistisch individualisme verheerlijkt, een concept van vrijheid losgemaakt van verantwoordelijkheid voor de ander, de groei van onverschilligheid met betrekking tot het algemeen welzijn, het opleggen van ideologieën die rechtstreeks het gezinsproject aanvallen en de groei van de armoede die de toekomst van zovele gezinnen bedreigt, zijn allemaal redenen voor de crisis van het hedendaagse gezin.”
Ook hekelde hij een cultuur die “de neiging heeft verschil” tussen man en vrouw op te heffen in plaats van “de problemen op te lossen” die dat verschil “versterven”.
‘Ware waardigheid menselijk leven’
“Dan zijn er”, aldus de paus, “de open vragen over de ontwikkeling van nieuwe technieken die praktijken mogelijk maken die op momenten tegen de ware waardigheid van het menselijk leven ingaan.”
Franciscus riep de leden van het instituut op “deze nieuwe en delicate implicaties moedig te verkennen met alle nodige strengheid, zonder toe te geven aan ‘de verleiding te verfraaien, aroma toe te voegen, ze tot op zekere hoogte aan te passen en ze te temmen’”.
In plaats van kardinaal Sarah
Paus Franciscus maakte eerder deze maand bekend dat hijzelf de toespraak zou houden bij gelegenheid van de opening van het academisch jaar van het instituut. Hij verving kardinaal Robert Sarah, die aanvankelijk de spreker zou zijn.
Eerder al had Franciscus een nieuwe voorzitter en kanselier benoemd voor het instituut. Deze week werd bekend dat het Australische filiaal van het instituut gesloten wordt. Volgens aartsbisschop Denis Hart van Melbourne zijn er te weinig studenten.
‘Dit mysterie van menselijke liefde’
De twee gezinssynodes hebben, zei Franciscus in zijn toespraak, “unaniem de behoefte uitgedrukt om het begrip en de zorg van de Kerk voor dit mysterie van menselijke liefde, waarin het pad geopend is voor Gods liefde voor allen, te verbreden. (…) Het onontbindbare verbond van de Kerk met haar kinderen is het meest transparante teken van de trouwe en barmhartige liefde van God.”
‘Theologie en pastoraal dienstwerk hand in hand’
Het instituut, zei Franciscus, is “geroepen de noodzakelijke openheid te steunen van de intelligentie van het geloof in dienst van de pastorale zorg van de opvolger van Petrus. Theologie en pastoraal dienstwerk gaan hand in hand. Een theologische doctrine die zichzelf niet toestaat gegidst en gevormd te worden door de evangeliserende impuls en de pastorale zorg van de Kerk is even ondenkbaar als een pastoraal dienstwerk dat de openbaring en haar traditie niet koestert met een blik op een grotere intelligentie en overdracht van het geloof”. (Katholiek Nieuwsblad)