De eerste week van de Synode over het Gezin in Rome zit er bijna op. Ruim 250 bis­schop­pen en een grote groep andere geno­digden, hebben zich over de situatie van het gezin wereld­wijd gebogen. De eerste week van de Synode over het Gezin in Rome zit er bijna op. Ruim 250 bisschoppen en een grote groep andere genodigden, hebben zich over de situatie van het gezin wereldwijd gebogen.

Misschien valt het ons in Nederland niet zo op, maar wat daar in Rome gebeurt mag ‘historisch’ genoemd worden. Zoveel mensen bij elkaar die zich allemaal bekommeren om het welzijn van de gezinnen wereld­wijd en zoeken naar wegen om die gezinnen bij te staan vanuit die ene bindende en overstijgende Liefde: de Liefde van God voor de mens.

Openheid

Vanuit puur ‘menselijk’ oogpunt is het bijzonder omdat er een enorme open­heid is: deel­nemers zijn vrij hun bijdragen te publiceren, ze kunnen de pers te woord staan zoveel als ze willen en elke dag is er een pers­confe­rentie die je live via YouTube kunt volgen of later kunt bekijken. Het is niet echt met elkaar te vergelijken, maar toch even voor de aardig­heid: Zo’n werkwijze en openheid zul je bij een ander inter­nationaal bedrijf of politiek orgaan niet tegen­komen.

Werkwijze

Deze synode is het vervolg op twee eerdere officiële bijeenkomsten die paus Franciscus in Rome heeft belegd om wereld­wijd binnen de Kerk het gezin centraal te stellen. En dan zodanig dat allerlei aspecten aangaande het gezin belicht worden: de hoop die gezinnen uitstralen, de problemen die ze tegen­komen zowel binnen het gezin als daarbuiten (bv. door sociale, economische en culturele omstandig­heden), de rol die ze vervullen in Kerk en samen­leving, de genade die ze ontvangen in het sacrament dan het huwelijk enz enz.

Theologie van het Gezin

Al die onder­werpen, en nog veel meer uiteraard, zijn in de loop van de afgelopen twee jaar wereldwijd onderwerp van gesprek en ook veel discussie geweest. Reeds in november 2013 werden de voor­be­reidende documenten gepubliceerd voor een Buitengewone Bisschoppen­synode die in oktober 2014 heeft plaatsgevonden. De paus heeft steeds zijn collega-bisschoppen en eigenlijk het gehele Volk Gods – alle gelovigen – uitgenodigd om over de thema’s rondom het gezin na te denken, te praten, ervoor te bidden, te kijken waar de struikel­blokken liggen voor de gezinnen, hoe de Kerk daarin iets voor de gezinnen kan betekenen en ook of en hoe de Blijde Boodschap van de ‘Theologie van het gezin’, oftewel dat wat de Kerk leert over gezin-zijn, wordt begrepen. Daarvoor zijn enquetes ingezet en talloze bijeen­komsten gehouden door bijvoorbeeld parochies en bewegingen, maar ook door weten­schap­pelijke instituten en belangen­organisaties.

Bijzonder Consistorie

In Rome zelf vond o.a. in februari 2014 een Bijzonder Consistorie plaats, een bijeenkomst van de paus met de kardinalen. Ook deze vergadering was ter voorbereiding op de twee Synodes over het Gezin. Bij zijn openings­toespraak op 20 februari 2014 gaf de paus duidelijk aan binnen welk kader de Synodes plaats zouden moeten vinden.

Hij zei o.a. “Onze over­wegingen moeten de schoonheid van het gezin en het huwelijk voor ogen houden, de grootsheid van deze menselijke realiteit die zo eenvoudig is en toch zo rijk, gekenmerkt door vreugde en hoop, strijd en lijden, zoals het hele leven. We willen de theologie van het gezin verdiepen en onderscheiden welke pastorale praktijk onze tijd nodig heeft. Mogen we dit opmerkzaam doen, zonder te vervallen in ‘casuïstiek’ (*), want dit heeft zondermeer gevolgen voor de kwaliteit van ons werk. Vandaag wordt op het gezin neergekeken en verkeerd behandeld. We zijn ertoe opgeroepen om te erkennen hoe mooi, waar en goed het is om een gezin te stichten, en vandaag een gezin te zijn; en hoe onvervang­baar het gezin is voor het leven in de wereld en voor de toekomst van de mensheid. We zijn geroepen Gods schitterende plan met het gezin bekend te maken en om echtparen te helpen met vreugde dit plan in hun leven te beleven, terwijl wij ze, te midden van zo vele moeilijk­heden, begeleiden met onze pastorale zorg die stevig, moedig en liefdevol is.”

(*casuïstiek: redeneer­wijze waarbij getracht wordt een algemene regel af te leiden uit een of meerdere concrete gevallen)

Zien, mededogen hebben en onderwijzen

Er zijn nog talloze van dergelijke voorbeelden waarin de paus duidelijk maakt waar het om te doen is. Ook in de volgorde en werkwijze van de synode zie je dat naar voren komen. Zo gaf aan het begin van de huidige synode kardinaal Erdo treffend weer wat de synode­vaders te doen staat door een citaat aan te halen uit Marcus (Mc 6,34): “ Hij (…) zag een grote menigte, en Hij had zeer met hen te doen, omdat ze als schapen zonder herder waren, en Hij begon hen uitvoerig te onder­richten.” Verwijzend naar wat paus Franciscus steeds benadrukt, zei kardinaal Erdo dat de synodevaders in feite ook zo te werk zouden moeten gaan: zien, mededogen hebben en onderwijzen.

Met het ‘zien’ is men afgelopen week bezig geweest. Deelnemers hebben binnen de verschillende taalgroepen gelegenheid gekregen aan te geven wat zij ‘zien’ in hun eigen omgeving, land, cultuur als het om de uitdagingen voor gezinnen gaat. Komende week zal men zich bezig houden met het tweede deel van het werkdocument waarin het ‘Hij had met hen te doen omdat zij als schapen zonder herder waren’ onder de noemer valt van ‘Onder­scheiding van de roeping van het gezin’. De derde week buigt men zich over de missie van het gezin in de wereld van vandaag. 

Tegen­gestelde stand­punten

Er is afgelopen twee jaar, en wat intensiever de afgelopen maanden, veel over en weer geroepen dat de paus niet duidelijk genoeg zijn mening zou weergeven en over kardinalen die tegen­gestelde stand­punten innemen etc. Het lijkt ons dat er precies datgene is gebeurd waartoe de paus heeft opgeroepen: denk erover, praat erover en bid ervoor. Dat men dat heeft gedaan – misschien niet altijd op een even gelukkige manier – is alleen maar een bewijs dat zij hun pastorale taak voor de mensen om hen heen serieus nemen en dat ze de paus serieus nemen. En ook tijdens de synode loopt niet alles vlekkeloos: men loopt bijvoorbeeld tegen taalbarrières aan of onbegrip omdat de een vindt dat de ander te veel nadruk op het bepaald onderwerp legt.

Aartsbisschop Chaput van Philidelphia verwoordde het op een van de pers­conferenties van afgelopen week helder. Daar waar mensen zijn, zullen zich altijd groepjes vormen die lobbyen voor een bepaald standpunt. Het zou verkeerd zijn als ze dat doen om te winnen. Ons handelen moet er altijd op gericht zijn de Waarheid te vinden.

Bid voor de synode

Tijdens het lange proces van twee jaar roept de paus voortdurend op voor de synode te bidden, in het bijzonder tot het H. Huisgezin. Dat doen wij hier ook.