Bijdrage van Lambert Hendriks, docent moraaltheologie in Katholiek Nieuwsblad: Dat gemeenten vaders van kinderen van bijstandsmoeders wil opsporen en een financiële bijdrage laten leveren, is een goede zaak. Bijdrage van Lambert Hendriks, docent moraaltheologie in Katholiek Nieuwsblad: Dat gemeenten vaders van kinderen van bijstandsmoeders wil opsporen en een financiële bijdrage laten leveren, is een goede zaak.
Nu de overheid al geruime tijd geconfronteerd wordt met geldgebrek, wordt steeds vaker de toevlucht genomen tot nieuwe manieren van het zoeken naar inkomsten. Zo kwam in het nieuws dat naast de toegenomen aanpak van bijstandsfraude, een aantal grote gemeenten moeite doet om de vader te vinden van het kind van bijstandsmoeders.
Opmerkelijk
Op deze vader, die zich na de verwekking van het kind uit de voeten heeft gemaakt, wordt dan een financiële bijdrage verhaald. Met een – voor Nederland misschien wel opmerkelijk – gevoel voor verantwoordelijk ouderschap, kan de rechter iemand dwingen om mee te werken aan een onderzoek naar het al dan niet vader zijn. Staat dit eenmaal vast, dan wordt hij ook juridisch de vader van zijn kind. Deze weg gaan de gemeenten niet, maar wél proberen zij via de moeder te achterhalen wie de vader is, om hem de rekening te presenteren.
Fout rechtzetten
Er ontstond wat verontwaardiging om dit nieuws, aangezien de rechter deze alimentatieplicht oplegde aan een man die ontkende de vader te zijn in de betreffende zaak. Inderdaad kan het natuurlijk nooit zo zijn, dat iemand onterecht in die financiële verplichting terecht komt – of erger nog: onterecht als vader gezien wordt. Mijns inziens is deze fout echter gemakkelijk recht te zetten, doordat iemand altijd in staat is om zijn vaderschap te betwisten en aan te vechten. De betreffende persoon had nu juist nooit ontkend dat hij de vader was, waardoor de rechtbank in de betalingsverplichting daar 'eenvoudigweg' van uitging. Het lijkt mij sterk dat hij niet alsnog de kans kan krijgen om deze fout recht te zetten.
Verantwoordelijkheid nemen
Het is maar zeer de vraag of het zo verkeerd is – want die indruk wordt wel gewekt – dat gemeenten zich er niet zomaar bij neerleggen dat een vader zijn kind niet erkent. De bestemming van het gemeenschapsgeld is een delicate zaak en het is de taak van de overheid te zorgen dat mensen zoveel mogelijk hun eigen verantwoordelijkheid nemen. Volgens mij is er echter meer over te zeggen, dan alleen dat de gemeenten recht hebben op het geld van de onwillige vader.
Meer dan een financieel probleem
Het probleem dat hier naar voren komt, is nu juist veel meer dan een financieel probleem. Het gaat om het vaderschap en de verantwoordelijkheid die een vader dient te nemen voor het feit dat hij mee het leven heeft geschonken aan een kind. Natuurlijk mag de overheid geen oneigenlijke druk uitoefenen bij het achterhalen van de vader en zijn er waarborgen nodig om te voorkomen dat mannen slachtoffer worden van smaad of wraakacties. Verder zal er een goede begeleiding moeten zijn van moeder (en kind) als de vader opeens, al dan niet tegen zijn zin, weer in beeld komt. Toch is het een goede zaak dat vaders op hun vader-zijn worden aangesproken.
Schril afstekend
In de laatste decennia is niet alleen het geboortecijfer steeds verder gedaald, maar kijkt de samenleving ook anders aan tegen het krijgen van kinderen. Het voert te ver om hier uit te wijden over abortuspraktijk en kunstmatige geboorteregeling en -voortplanting, maar feit is wel dat een kind niet meer vanzelfsprekend gezien wordt als het grote geschenk uit de hand van God. Voor vaders die hun kind niet willen erkennen en zich ervan distantiëren, is het kind blijkbaar zelfs niet meer dan een lastig gevolg van hun onbezonnen gedrag. Dit steekt natuurlijk schril af tegen de waardigheid van een mensenleven – juist als het nog klein en zwak is, en zorg en opvoeding nodig heeft.
Juiste visie
In deze zin lijkt mij de handelwijze van de gemeenten getuigen van een goed aanvoelen: een kind heeft een moeder én een vader. Dat de overheid vooral in de financiële aspecten geïnteresseerd is, kan vaak teleurstellen. Maar in ieder geval is het gebaseerd op een juiste visie op de verantwoordelijkheid van het ouderschap.
Gezonde maatschappij
Het 'traditionele gezin' van vader, moeder en kinderen kent in onze samenleving steeds minder privileges en geniet ook minder bescherming van de overheid. Deze actie om de kosten van de opvoeding van het kind gedeeltelijk ook neer te leggen bij de vader is een voorbeeld ervan dat de verantwoordelijkheid van beide ouders als rechtvaardig en belangrijk gezien wordt. Te midden van de vele financiële maatregelen die gericht zijn op het welzijn van het individu in de samenleving, is dit een welkom signaal dat het gezin toch het meeste recht doet aan een gezonde maatschappij.
Dr. Lambert Hendriks is docent moraaltheologie aan het grootseminarie Rolduc en verbonden aan het Centrum voor Huwelijk en Gezin van het bisdom Roermond. (Katholiek Nieuwsblad)