Homilie op de dag van de opening van de Gezinssynode in Rome, naar aanleiding van de lezingen van de 27e zondag door het jaar, die gaan over de huwelijksband. Homilie op de dag van de opening van de Gezinssynode in Rome, naar aanleiding van de lezingen van de 27e zondag door het jaar, die gaan over de huwelijksband.

Broeders en zusters,

Als je het evangelie hoort: gaat het nou over scheiden of over samengaan. De farizeeën beginnen over scheiden. Over wanneer dat zou mogen. En wat Mozes er over zei. En wat Jezus erover zal gaan zeggen. En welke wetten en bepalingen erover zijn. En ze proberen Jezus via al die wetten en bepalingen en met wat Mozes er over zei in de val te lokken. Deze wijze van redeneren brengt niets positiefs. Breekt alles af. Een kruideniers mentaliteit om te kijken hoever je uit elkaar mag gaan.

Echtpaar, twee-eenheid

Jezus bekijkt het fundamenteel anders. God wilde niet dat de mens alleen bleef. Hijzelf is niet alleen. Hij is een Drie-eenheid. En de mens die op Hem lijkt, is geen éénling. Om niet alleen te zijn, schiep hij voor de man als allerbelangrijkste de vrouw. Geen dier, maar een gelijke aan de man. Geen andere man, maar een manin. Een vrouw. Complementair aan de man. Iemand die de man kan helpen, aanvullen met dingen die ze beter kan dan de man.

De eerste relatie die God geschapen heeft, is de relatie in de vorm van een echtpaar. Een twee-eenheid. Dat is de allerbelangrijkste band die er bestaat. Ouders en kinderen hebben een band. En die is belangrijk. Maar zelfs die band wordt opgezegd. Een man verlaat zijn vader en moeder, om zich te binden aan zijn vrouw.
Die band tussen man en vrouw wordt omschreven als één vlees worden en “de man hecht zich zo aan zijn vrouw dat zij volkómen één worden.”

De bijbel houdt geen kruideniersmentaliteit voor. Totale liefde, alleen dat heft éénzaamheid echt op. Eén vlees, lichamelijke eenwording, aandacht hebben voor elkaar, denken aan elkaar en voor elkaar, samen onder één dak wonen, bekend maken dat je samen door het leven wilt gaan, voor God en voor de mensen. Samen bidden, samen kinderen krijgen, tijd voor elkaar hebben. Elkaar vergeven. Elkaar waarderen, al de dagen van je leven. Elkaar helpen, ook als er armoede of ziekte komt. Bij elkaar blijven, niet een maandje, niet een jaartje – nee ook daar geen kruideniersmentaliteit – bij elkaar blijven al de dagen van je leven.

Wereldgezinsdagen

Op de wereldgezinsdagen in Philadelphia van vorige week, waar de Paus ook bij aanwezig was, gaven onder andere grootouders een getuigenis. Zij gaven aan dat ze ouders konden helpen met hun wijsheid, om de gevaren waaraan het gezin blootstaat in de huidige samenleving, aan te duiden en te ontmaskeren. Zij kunnen in hun levenservaring aangeven wat de werkelijke belangrijke waarden van het leven zijn. Zij kunnen aan de kleinkinderen tonen hoe je een gelovige cultuur in het gezin kunt vormgeven. Door voor en na het eten te bidden. Door uit de bijbel te lezen. Door zondags naar de Eucharistie te gaan. De Paus prees grootouders die het geloof doorgeven en doorgegeven hebben aan volgende generaties.

Gezin, drie-eenheid

De paus gaf ook aan dat God niet naar de wereld gekomen was in een paleis. Of in een bepaalde stad. God zond zijn Zoon in een gezin. God komt in een gezin dat voor Hem open staat. Maria had Ja gezegd tegen de engel. Jozef begreep niet alles wat God in zijn gezin gedaan had. Maar Hij accepteerde het. Hij gehoorzaamde. Hij nam zijn taak op zich. Door Jezus werd het gezin van Nazareth toen een drie-eenheid van liefde. God houdt van gezinnen, zei de Paus. En al zijn er problemen in gezinnen, die los je niet op met haat. Problemen in de gezinnen worden opgelost door geloof en liefde. Dan bouw je aan een samenleving.

Ook Christus bleef in zijn leven niet alleen. Hij ging een relatie aan met alle mensen. Ook met ons uiteindelijk. En al die mensen, de kerk, worden samen wel de bruid van Christus genoemd. Christus is dan de Bruidegom.
Het is niet goed dat de mens alleen blijft. Voor oude mensen niet. Eenzaamheid is een gesel. Voor kinderen niet. De allergrootste band is die van het huwelijk. Maar binnen de kerk zou er een kerkgemeenschap moeten zijn.

De paus schetst nog de kleine gestes of goede daden die er dagelijks thuis zijn en in het gezin worden geleerd. “Het zijn de simpele dingen die moeders en grootmoeders doen, vaders en grootvaders en kinderen. Het zijn de kleine tekens van medelijden, tederheid en genegenheid. Zoals het warme eten dat klaargemaakt is en waarop we ’s avonds met ongeduld wachten. Of het ontbijt dat klaar staat voor iemand die vroeg moet opstaan om te gaan werken. Een zegen aan kinderen gegeven voor het slapengaan. Een omhelzing of een kus bij het thuiskomen na een zware werkdag. Liefde uit zich in kleine dingen, in aandacht voor kleine dagelijkse dingen die we doen en die er voor zorgen dat we ons thuis voelen. Geloof groeit wanneer het beleefd en verlevendigd wordt door de liefde. Dan worden onze gezinnen, onze huizen, echte huiskerken. Zij zijn de geschikte plaats om het geloof om te zetten in christelijk leven. En aan het christelijk leven herken je het geloof.

Gezinssynode

Laten we ten slotte bidden voor de gezinssynode die deze zondag in Rome begint. Dat ze mag uitmonden in een leidraad voor het leven in het gezin en de gezinnen mag bemoedigen. Amen.

Diaken Veldman